Τα ερείπια της Κρυόβρυσης (Πέστιανης) βρίσκονται 7 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Ηγουμενίτσας. Εκεί σ’ αυτήν την άγρια και ανώμαλη περιοχή, με πολλά δάση και με πάρα πολλά ψηλά δέντρα, συναντήθηκαν κυνηγημένοι χριστιανοί από τον Στρατό της Τουρκοκρατίας και κατοίκησαν και έζησαν σε αχυροκαλύβες. Αρχές του 1700, οι πρόγονοί μας είχαν κτίσει το χωριό τους με διώροφα και κάτασπρα σπιτάκια. Μια μέρα, συναντήθηκαν στο χαϊσομέρι και συζήτησαν περί του χωριού. Διαπίστωσαν ότι το χωριό ήταν αδήλωτο και έπρεπε να το δηλώσουν.

Αμέσως έστειλαν επιτροπή στο Μαργαρίτι, που ήταν και η διοίκηση της τόπου. Διοικητής ήταν ο Φεϊμ Μπέις. Ο Μπέης τους λέει, θα γυρίσετε στο χωριό, θα μαζευτείτε όλοι οι συγχωριανοί και Θα διαλέξετε τρία καλά άτομα που θα είναι το Συμβούλιο του χωριού. Η συνάντηση έγινε. Βρήκαν τους τρεις για το Συμβούλιο, αλλά δυσκολίες είχαν στο όνομα του χωριού, στο οποίο δεν συμφωνούσαν.

Την τρίτη μέρα που συνεδρίαζαν παρουσιάζεται ένας νεαρός μπροστά τους, περνά την κλίτσα στην πλάτη και τους λέγει: «Μπορώ να πω και εγώ κάτι;» Και αυτοί του απάντησαν μπορείς. Ο νεαρός άρχισε: «Πρώτον, Βοτανέτσι, είναι η στάνη των Λιωλέων και των Κολέων. Δεύτερον, Στέρα, είναι η στάνη των Σπυρογιαωέων και των Μηναποστολέων. Τρίτον, Σοκώλη, είναι η στάνη των Κιτσάριδων
και του Κώστα. Τέταρτον, Κόρα, είναι η στάνη των Νταλένιδων και των πριφτάτιδων. Και πέμπτον, Γκούκα, είναι η στάνη των Τρουμπουκέων και των Κατσουλέων.
Και συνέχισε ο νεαρός «το όνομα του χωριού βγαίνει από μόνο του. ΠΕΣΤΑΝΗ. Δηλαδή πέντε στάνες» Την επομένη, το συμβούλιο φθάνει στο Μαργα-ρίτι και παρουσιάζεται στον Διοικητή. Του δίνει τα χαρτιά, ο οποίος τα πήρε και τους ώρισε την ημερομηνία που θα πάει ο ίδιος στο χωριό να τους μεταφέρει τις εγκρίσεις και να τους γνωρίσει από κοντά, το χωριό και τους κατοίκους.
Η ημερομηνία έφθασε και ο Διοικητή Φεϊμ Μπέης πηγαίνει στο χωριό μόνο με δύο υπαλλήλους.

Ο Διοικητής τους παρέδωσε τα χαρτιά και την σφραγίδα λέγοντας: «Στο όνομα τους χωριού σας στην σφραγίδα πρόσθεσα ένα γράμμα, το γιώτα, δηλαδή από Πέστανη έγινε Πέστιανη, πιστεύοντας πως γλυκαίνει περισσότερο η λέξη. Εάν δεν συμφωνείται το αλλάζω αμέσως.» Δεν υπάρχει πρόβλημα, οι Πεστιανιώτες με μια φωνή φωνάζουν δυνατά. Συμφωνούμε.

Στην περιοχή της Πέστιανης μαζεύτηκαν πολύ καλόγεροι, μοιρασμένοι σε μικρές ομάδες που μένανε σε σπηλιές. Η ομάδα όμως των γραμμα-τισμένων έμεναν την ημέρα στο χωριό στα κατώγια και μάθαιναν τους νέους του χωριού γράμματα και τέχνες, και την νύχτα γύριζαν στη σπηλιά για ύπνο. Οπόταν κάποτε έπεσαν στα χέρια των Τούρκων στρατιωτών, οι οποίοι τους σφάξανε σε μια σπηλιά επιτόπου και τα κουφάρια τους τα πήρανε μαζί, για να μη γίνουν αντιληπτοί. Το αίμα τους σώζεται ακόμη και σήμερα, το λεγόμενο αίμα των καλογήρων.

Τον Νοέμβριο του 1979 στης 6 του μηνός και στις 11 δυο ισχιροι σεισμοί κατέστρεψαν ολοκληρωτικά την Πέστιανη (Κρυόβρυση)

Πηγή κειμένου thespro.gr